Czym jest Autyzm

Czym jest Autyzm

Czym jest autyzm…

Czym jest autyzm?
Takie pytanie zadają sobie zarówno specjaliści, jak i rodzice czy opiekunowie osób
otrzymujących diagnozę. Coraz częściej również osoby dorosłe, dla których diagnoza
autyzmu jest wyjaśnieniem ich własnych trudności lub odmienności w funkcjonowaniu,
których doświadczali w okresie dzieciństwa i adolescencji, również szukają odpowiedzi, by
rozumieć kim są i tym samym dać sobie prawo do bycia takimi, jacy są. W gąszczu opinii i
analiz jedynym właściwym jest stwierdzenie, że nie istnieje jednoznaczna odpowiedz na
pytanie czym jest autyzm, pomimo skomponowanych kryteriów diagnostycznych. To co
wiemy o jednostce nozologicznej i przemianach wokół jej postrzegania, jest swoistym
zwierciadłem, w którym odbija się i ogniskuje historia postrzegania zjawiska
niepełnosprawności oraz zaburzeń natury psychicznej. Przemiany w tym obszarze wyraźnie
uzewnętrzniają stopniowane przejście od opisywania niepełnosprawności jako deficytu
umiejscowionego w medycynie do definicji społecznego sposobu funkcjonowania oraz
ograniczeń otoczenia społecznego względem wyjątkowych cech danej osoby. Badania nad
etiologią, symptomatologią i możliwościami leczniczo-rehabilitacyjnymi przez lata tworzyły
mity o osobach z autyzmem, tylko po to, by w konsekwencji je obalać i zastępować nowymi.
Dzisiaj jesteśmy w momencie ścierania się wielu sposobów myślenia o osobach z
autyzmem, a w największym stopniu o źródłach jego powstawania.
No właśnie… z autyzmem, autyzmem dziecięcy, zespołem Aspergera czy spektrum
autyzmu? Wielość funkcjonujących w nomenklaturze i przestrzeni medialnej nazw
wprowadza zamieszanie, a w osobach bezpośrednio stykających się z koniecznością
dokonywania licznych, skondensowanych w czasie wyborów, mogących mieć konsekwencje
dla jakości i życia dziecka lub osoby dorosłej, nierzadko z dużym komponentem zależności
od swojego opiekuna, wywołują więcej niż konsternację. Wywołują lęk i poczucie zagubienia,
skutkując poczuciem winy za decyzje, jakie podejmują.
Jak to było kiedyś? U źródeł badawczych nad autyzmem jest myślenie, iż jest to ciężka,
nieuleczalna choroba, która dotyka najczęściej chłopców. Pod drodze do zmiany
postrzegania autyzmu można napotkać także liczne teorie o jego powstawaniu, także te,
które obarczają niesłuszną winą matki.
A dzisiaj? Dzisiaj wiemy, że autyzm to nie sztywno ujednolicony zespół objawów, przypisany
jednej płci, a raczej mozaika cech, której ostateczny obraz oraz to jak rezonuje z otaczającą
rzeczywistością jest indywidualna i niepowtarzalna. Dlatego jest to spektrum. Spektrum czyli

wachlarz możliwości funkcjonowania, czyli wady i zalety, czyli odmienna ścieżka na drodze
rozwoju.
Wszyscy jesteśmy niepowtarzalni, prawda…? Osoby z autystycznym spektrum zaburzeń
także, tylko bardziej. Niezwykle często o osobach rozwijających się w spektrum mówi się, że
są takie same jak my, czują tak samo, tak samo się boją, kochają, złoszczą, czy odczuwają
szczęście w momencie osiągania sukcesu i tak samo tego sukcesu pragną, tylko… tylko
bardziej. To bardziej może oznaczać mniej lub więcej np. wrażliwości na dotyk czy dźwięk
albo specyficzne preferencje, nazywane przyzwyczajenia, sztywnością w zachowaniu,
których zmiana bywa trudna lub nawet niewykonalna. To bardziej to także potrzeba
akceptacji i przynależności, której pragniemy wszyscy. To bardziej to potrzeba spojrzenia na
osobę w spektrum autyzm jak na kolegę czy koleżankę, jak na kogoś kto jest wyjątkowy, a
ta wyjątkowość jest jego prawem i zaletą.
Osoby z autystycznym spektrum zaburzeń są wokół nas i niezależnie od tego jaką definicję
ich sposobowi funkcjonowania przypiszą im badacze, czy specjaliści projektujący
rozwiązania mające poprawić ich, a w konsekwencji nasz wspólny komfort życia będą, nie
znikną i będą. Będą nieneurotypowi, czyli wyjątkowi bardziej i w ten sposób będą zmieniać
nasz sposób myślenia i funkcjonowania w spektrum życia, którego naturalną cechą jest
różnorodność.